Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για ένα ασφαλές ηλεκτρονικό εμπόριο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ανακοίνωσή της σχετικά με το ασφαλές και βιώσιμο ηλεκτρονικό εμπόριο, εξετάζοντας το κρίσιμο ζήτημα της διασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών με έδρα στην ΕΕ και εταιρειών με έδρα εκτός ΕΕ. Επίσης, λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων από τις εισαγωγές προϊόντων χαμηλής αξίας που πωλούνται διαδικτυακά από εμπόρους λιανικής πώλησης εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή από αγορές που φιλοξενούν εμπόρους εκτός ΕΕ.

Οι δράσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της ανακοίνωσης για το ηλεκτρονικό εμπόριο που πρότεινε στις 05/02/2025 η Επιτροπή, με τίτλο «Μια ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη της ΕΕ για ασφαλές και βιώσιμο ηλεκτρονικό εμπόριο». Η Επιτροπή προωθεί δράσεις, μεταξύ άλλων, στους τομείς των τελωνείων και του εμπορίου, όπως η έναρξη τελωνειακών ελέγχων, η προστασία των καταναλωτών και οι Πράξεις για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και τις Ψηφιακές Αγορές.

Πέρυσι, 4,6 περίπου δισεκ. αποστολές μικρής αξίας, δηλαδή εμπορεύματα αξίας που δεν υπερβαίνει τα 150 EUR, εισήλθαν στην αγορά της ΕΕ, ήτοι 12 εκατ. δέματα ημερησίως. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος από ότι το 2023 και τριπλάσιος από ότι το 2022, ενώ πολλά από αυτά τα εμπορεύματα διαπιστώθηκε ότι δεν συμμορφώνονται με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Αυτή η εκθετική ανάπτυξη εγείρει πολλές ανησυχίες. Κυρίως, επειδή όλο και περισσότερα επιβλαβή προϊόντα εισέρχονται στην ΕΕ. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πωλητές, οι οποίοι τηρούν τα υψηλά μας πρότυπα προϊόντων, κινδυνεύουν να πληγούν από αθέμιτες πρακτικές και από την πώληση εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης μέσω διαδικτυακών αγορών. Τέλος, ο μεγάλος αριθμός συσκευασιών που αποστέλλονται και μεταφέρονται έχουν αρνητικό περιβαλλοντικό και κλιματικό αποτύπωμα.

Στην Ευρώπη, οι καταναλωτές θα πρέπει να απολαμβάνουν πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο και να έχουν πρόσβαση σε εύχρηστα, οικονομικά προσιτά, ασφαλή και υψηλής ποιότητας προϊόντα στο διαδίκτυο. Ομοίως, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα πρέπει να επωφελούνται από ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Στην ανακοίνωση, η Επιτροπή παρουσιάζει όλα τα εργαλεία που έχει ήδη στη διάθεσή της η ΕΕ και επισημαίνει τις πρωτοβουλίες που συζητούνται επί του παρόντος από τους συννομοθέτες. Επιπλέον, προτείνει νέες κοινές δράσεις για την αντιμετώπιση των ανησυχιών που εγείρει η αλματώδης αύξηση μη ασφαλών, παραποιημένων και άλλως μη συμμορφούμενων ή παράνομων προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά:

• Τελωνειακή μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της πρόσκλησης προς τους συννομοθέτες να εγκρίνουν ταχέως την προτεινόμενη δέσμη μέτρων για τη μεταρρύθμιση της τελωνειακής ένωσης, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία εφαρμογή νέων κανόνων που θα εξασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Εδώ περιλαμβάνεται η κατάργηση της απαλλαγής από δασμούς για δέματα μικρής αξίας, κάτω των 150 EUR, και η ενίσχυση των ικανοτήτων για ελέγχους, μέσω καλύτερης ανταλλαγής δεδομένων και αξιολόγησης κινδύνου. Η Επιτροπή καλεί επίσης τους συννομοθέτες να εξετάσουν το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων, όπως ένα τέλος διεκπεραίωσης χωρίς διακρίσεις, για τα είδη ηλεκτρονικού εμπορίου που εισάγονται στην ΕΕ απευθείας από τους καταναλωτές, ώστε να αντιμετωπιστεί το κλιμακούμενο κόστος της εποπτείας της συμμόρφωσης δισεκατομμυρίων τέτοιων αποστολών με τους κανόνες της ΕΕ.
  
• Στοχευμένα μέτρα για τα εισαγόμενα εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένης της δρομολόγησης συντονισμένων ελέγχων μεταξύ των τελωνειακών αρχών και των αρχών εποπτείας της αγοράς, καθώς και συντονισμένων δράσεων για την ασφάλεια των προϊόντων, όπως η πρώτη σάρωση για την ασφάλεια των προϊόντων. Τούτο αναμένεται να οδηγήσει στην απομάκρυνση των μη συμμορφούμενων εμπορευμάτων από την αγορά και να συμβάλει στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων που θα τροφοδοτήσουν την ανάλυση κινδύνου και συμπληρωματικές δράσεις. Οι μελλοντικοί έλεγχοι θα εντατικοποιηθούν για ορισμένες επιχειρήσεις, εμπορεύματα ή εμπορικές ροές, σε κυλιόμενη βάση, υπό το πρίσμα της ανάλυσης κινδύνου. Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό μη συμμόρφωσης, τόσο μεγαλύτερο θα πρέπει να είναι το επίπεδο επαγρύπνησης στα επόμενα στάδια, ενώ οι κυρώσεις θα πρέπει να αναδεικνύουν περιπτώσεις συστηματικής μη συμμόρφωσης.
  
• Προστασία των καταναλωτών στις διαδικτυακές αγορές, αναδεικνύοντας τις πρακτικές ηλεκτρονικού εμπορίου ως σαφή προτεραιότητα επιβολής στο πλαίσιο της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, καθώς και εργαλεία όπως η πράξη για τις ψηφιακές αγορές και τα εργαλεία που εφαρμόζονται σε όλους τους εμπόρους: τον κανονισμό για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων, τον κανονισμό για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών και το δίκτυο προστασίας των καταναλωτών.
  
• Χρήση ψηφιακών εργαλείων, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση της εποπτείας του τοπίου του ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω του ψηφιακού διαβατηρίου προϊόντος και νέων εργαλείων AI για τον εντοπισμό δυνητικά μη συμμορφούμενων προϊόντων.
  
• Προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης του πρώτου σχεδίου δράσης σχετικά με τον κανονισμό για τον οικολογικό σχεδιασμό για βιώσιμα προϊόντα, και έκκληση για την ταχεία έγκριση της στοχευμένης τροποποίησης της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα.
  
• Ενδυνάμωση των καταναλωτών και των εμπόρων μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών, τους κινδύνους και τους μηχανισμούς έννομης προστασίας.
  
• Διεθνής συνεργασία και εμπόριο, συμπεριλαμβανομένης της παροχής δραστηριοτήτων κατάρτισης σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ για την ασφάλεια των προϊόντων και της αξιολόγησης τυχόν αποδεικτικών στοιχείων που ενδέχεται να προκύψουν σχετικά με το ντάμπινγκ και τις επιδοτήσεις.