Ι. Εισαγωγή

Από 1ης Ιουλίου 2021, τέθηκε σε ισχύ μια σειρά νέων κανόνων ΦΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι νέοι αυτοί κανόνες εισάγουν πρόσθετες υποχρεώσεις για επιχειρήσεις με εξωστρεφή δραστηριότητα στο χώρο του e-commerce που συναλλάσσονται με τελικούς καταναλωτές (“B2C” συναλλαγές), αλλά και για ηλεκτρονικές διεπαφές (πλατφόρμες), οι οποίες μεσολαβούν σε τέτοιου είδους συναλλαγές.

Το παρόν άρθρο εστιάζει στις περιπτώσεις ηλεκτρονικών πωλήσεων Ελληνικών επιχειρήσεων που εμπίπτουν στους ανωτέρω κανόνες, καθώς και στις διαθέσιμες επιλογές για την διευκόλυνση της συμμόρφωσης με τις σχετικές υποχρεώσεις.

ΙΙ. Περιπτώσεις ηλεκτρονικών πωλήσεων από Ελληνικές επιχειρήσεις που εμπίπτουν στους νέους κανόνες ΦΠΑ για το e-commerce

  1. Εξ αποστάσεως πωλήσεις σε καταναλωτές άλλων κρατών μελών της ΕΕ μέσω ηλεκτρονικού καταστήματος της επιχείρησης ή μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας

Οι επιχειρήσεις που πραγματοποιούν τέτοιες συναλλαγές με τελικούς καταναλωτές, έχουν την υποχρέωση χρέωσης και απόδοσης ΦΠΑ στην χώρα εγκατάστασης του πελάτη – καταναλωτή, όταν το συνολικό ύψος των συναλλαγών τους προς καταναλωτές άλλων κρατών μελών της ΕΕ σε ετήσια βάση υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ. Σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες που έχουν εκδοθεί, το όριο αυτό ξεκινάει να υπολογίζεται για συναλλαγές που διενεργούνται από 1.7.2021.

  1. Εξ αποστάσεως πωλήσεις εισαγόμενων αγαθών χαμηλής αξίας, απευθείας από το ηλεκτρονικό κατάστημα της επιχείρησης

Η περίπτωση αυτή καταλαμβάνει εξ αποστάσεως πωλήσεις προϊόντων αξίας που δεν υπερβαίνει τα 150 ευρώ ανά αποστολή, τα οποία η πωλήτρια επιχείρηση παραγγέλνει και φέρνει από μια τρίτη χώρα (εκτός Ε.Ε.), όπως η Κίνα ή η Αγγλία και τα αποστέλλει σε πελάτη – καταναλωτή που βρίσκεται σε άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. (π.χ. Κύπρος). Στην περίπτωση αυτή, η Ελληνική επιχείρηση που διενεργεί την πώληση έχει υποχρέωση χρέωσης και απόδοσης ΦΠΑ στην χώρα εγκατάστασης του πελάτη – καταναλωτή.

  1. Εξ αποστάσεως Πωλήσεις εισαγόμενων αγαθών χαμηλής αξίας μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας

Η περίπτωση αυτή είναι παρόμοια με την προηγούμενη, με τη διαφορά ότι: (i) η σχετική πώληση γίνεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και (ii) ο πελάτης – καταναλωτής μπορεί να βρίσκεται και στην Ελλάδα (όχι απαραίτητα σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε.). Στην περίπτωση αυτή (υπό προϋποθέσεις), η ηλεκτρονική πλατφόρμα λειτουργεί ως «θεωρούμενος προμηθευτής» και καθίσταται υπόχρεη για την απόδοση του ΦΠΑ στην χώρα του πελάτη – καταναλωτή, αντί για την πωλήτρια επιχείρηση.

Σημειώνεται ότι, για να καταστεί μια πλατφόρμα ως «θεωρούμενος προμηθευτής» θα πρέπει να συμμετέχει, άμεσα ή έμμεσα, στην θέση των όρων και των προϋποθέσεων της συναλλαγής, στην έγκριση της χρέωσης του πελάτη ή στην παραγγελία ή την παράδοση των προϊόντων.

ΙΙΙ. Οι διαθέσιμες επιλογές

Όπως αναφέρθηκε και εισαγωγικά, οι νέοι κανόνες πέραν των υποχρεώσεων που επιβάλλουν, εισάγουν και κάποιες νέες επιλογές και ειδικές ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων. Ειδικότερα:

  1. One Stop Shop (“OSS”)

Πρόκειται για μια απλουστευμένη διαδικασία που υποστηρίζεται από ειδική πλατφόρμα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων («ΑΑΔΕ»). Ειδικότερα, το OSS επιτρέπει στις Ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες πραγματοποιούν πωλήσεις εξ αποστάσεως σε καταναλωτές άλλων κρατών μελών της Ε.Ε. και έχουν υποχρέωση χρέωσης και απόδοσης ΦΠΑ στη χώρα του καταναλωτή (βλ. περίπτωση ΙΙ.i. παραπάνω), να δηλώνουν και να αποδίδουν ΦΠΑ για όλες τις εν λόγω συναλλαγές μέσω της Ελλάδας, σε τριμηνιαία βάση.

Μέσω του OSS, οι Ελληνικές επιχειρήσεις δεν απαιτείται πλέον να λαμβάνουν αριθμό φορολογικού μητρώο ΦΠΑ σε κάθε κράτος-μέλος όπου διενεργούν τις πωλήσεις τους για την απόδοση του αναλογούντος ΦΠΑ, αλλά μπορούν να δηλώνουν και να αποδίδουν μέσω της Ελλάδας τον ΦΠΑ που οφείλεται στα λοιπά κράτη μέλη.

  1. Import One Stop Shop (“IOSS”)

Πρόκειται για μια ακόμη απλουστευμένη διαδικασία που υποστηρίζεται από ειδική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ. Ειδικότερα, το IOSS επιτρέπει στις επιχειρήσεις αλλά και στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες που καθίστανται υπόχρεες για την χρέωση και απόδοση ΦΠΑ στην χώρα του καταναλωτή για εξ αποστάσεως πωλήσεις εισαγόμενων αγαθών χαμηλής αξίας (βλ. ενότητες ΙΙ.ii. και ΙΙ.iii.  παραπάνω), να δηλώνουν και να αποδίδουν ΦΠΑ για όλες τις εν λόγω συναλλαγές μέσω της Ελλάδας. Για τον σκοπό αυτό υποβάλλεται ειδική δήλωση μέσω της πλατφόρμας IOSS σε μηνιαία βάση.

Στις περιπτώσεις όπου γίνεται χρήση του IOSS, οι δικαιούχες επιχειρήσεις/πλατφόρμες εισπράττουν τον ΦΠΑ από τον πελάτη – καταναλωτή απευθείας την στιγμή της πληρωμής για τα προϊόντα και στη συνέχεια: (i) μπορούν να πραγματοποιήσουν τον εκτελωνισμό των προϊόντων στην Ελλάδα (αντί της χώρας του καταναλωτή) και (ii) απολαμβάνουν απαλλαγής από τον ΦΠΑ κατά το χρόνο της εισαγωγής.

  1. Ειδικές ρυθμίσεις

Πρόκειται για μια ακόμα απλούστευση που εισάγεται με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, με σκοπό να απαλλάξει τις επιχειρήσεις και ηλεκτρονικές πλατφόρμες που διενεργούν εξ αποστάσεως πωλήσεις εισαγόμενων αγαθών χαμηλής αξίας (βλ. ενότητες ΙΙ.ii. και ΙΙ.iii.  παραπάνω) από την υποχρέωση δήλωσης και απόδοσης ΦΠΑ στην χώρα του καταναλωτή.

Ειδικότερα, με βάση τις εν λόγω ειδικές ρυθμίσεις, ο ΦΠΑ καταβάλλεται από τον πελάτη-καταναλωτή απευθείας στο πρόσωπο που προσκομίζει τα αγαθά στο τελωνείο (όπως π.χ. η εταιρεία ταχυμεταφοράς), ο οποίος καθίσταται υπόχρεος για την δήλωση και απόδοση του ΦΠΑ στο κράτος-μέλος του τελικού καταναλωτή, αντί για την πωλήτρια επιχείρηση.

Ενόψει του ότι οι ανωτέρω αλλαγές της νομοθεσίας του ΦΠΑ εισάγουν πρόσθετες υποχρεώσεις για πλήθος επιχειρήσεων, είναι σκόπιμη η έγκαιρη ενημέρωση για το κατά πόσο πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής τους, με βάση το είδος των διενεργούμενων συναλλαγών, αλλά και για τις διαθέσιμες επιλογές και απλουστεύσεις για τον περιορισμό του κόστους συμμόρφωσης.

Χαρά Στρατή        

Tax Senior Manager, PwC Ελλάδας  

Νικόλ Τσοπανίδη

Tax Associate, PwC Ελλάδας